پرندگان مخوف آمريکا

زير عنوان: نيروي هوايي ايالات متحده يکي از مهم ترين قدرت هاي هوايي دنياست . دراين پرونده مي خواهيم به مهم ترين سازندگان هواپيما براي اين نيرو و محصولات تاريخي نگاهي بيندازيم .
سال 1907ارتش ايالات متحده آمريکا بنا به درخواستي از سوي وزارت دفاع اين کشور شروع به استقلال « نيروي هوايي » از ديگر ارگان هاي دفاعي کرد . اين برنامه سرانجام در 18 سپتامبر 1947 تکميل شد و اين نيرو به صورت ارگاني مستقل فعاليت اش را آغاز کرد . دليل اين برنامه تبديل کردن اين نيرو به نيروي قدرتمند و بالا بردن سطح کيفي عملياتي آن بود . چون تا قبل از اين کار وظايف نيروي هوايي و همچنين فرماندهي آن بين نيروهاي زميني ، دريايي و ستاد نيروهاي مسلح تقسيم شده بود . از آن زمان به بعد بود که اين نيرو پيشرفت سريعي کرد . يکي از نشانه هاي اين پيشرفت سريع ، بررسي وضعيت هوايي اين کشور در دوران جنگ سرد ميان ايالات متحده و اتحاد شوروي است . چرا که هميشه نيروي هوايي ايالات متحده چند پله از نيروي هوايي اتحاد شوروي جلوتر بود . لازم به ذکر است با اينکه هم اکنون نيروهاي هوايي اين کشور به صورت ارگاني مستقل به فعاليت هاي خود ادامه
مي دهد اما نيروي دريايي همچنان هواپيماهاي خود را خود اداره مي کند مانند جنگنده هاي اف ـ 14 ( تامکت ) و اف ـ 14 ( فانتوم ) که مبناي سفارش هاي اين نيرو ساخته شده اند . در حال حاضر رياست اين نيرو بر عهده رئيس جمهور آمريکاست و اداره آن بر عهده وزير دفاع آمريکا است . بودجه اين نيرو بالاترين بودجه بين نيروهاي نظامي جهان است ، تقريباً نصف تمام پولي که در کل دنيا براي فعاليت هاي نظامي هزينه مي شود اين نيرو 3 ميليون عضو دارد که نيمي از آنان ذخيره هستند . سربازگيري در زمان صلح وجود ندارد و اين نيرو با عنوان يک ارتش با نيروهاي حرفه اي شناخته مي شود . در اين مقاله قصد داريم به سراغ مهم ترين هواپيماهايي برويم که شرکت هاي هواپيماسازي براي آمريکا ساخته اند .

بويينگ
 

بيل بويينگ فرزند يک بازرگان آلماني بود . او که درجه مهندسي اش را گرفته بود . زماني که براي خريد الوار و چوب به سياتل رفته بود ، تحت تاثير امکانات هوانوردي آن نواحي قرار گرفت . در آن زمان آتش جنگ جهاني اول شعله ور بود و بويينگ با تاسيس شرکتي که بعدا شرکت هواپيمايي بويينگ نام گرفت ، به ساختن هواپيما براي نيروي دريايي ايالات متحده مشغول شد . اما با پايان جنگ و کساد شدن بازار فروش ، بويينگ به مبل سازي مشغول شد تا آنکه 1923 و با گرفتن سفارش ساخت يک هواپيماي تجسس براي نيروي دريايي ، شرکت بويينگ به صورت جدي تر وارد عالم هوانوردي شد . عرضه انواع هواپيماهاي نظامي مانند بي ـ 52 و هواپيماهاي غير نظامي مانند اولين بزرگ ترين غول پرونده مسافربري بويينگ 747 ، از جمله عواملي بودند که باعث تثبيت جايگاه شرکت بويينگ شدند .

بمب افکن سياه پنتاگون
 

در 946 بنابر اعلام نياز « نيروي هوايي ايالات متحده » به يک بمب افکن دور پرواز جديد ، شرکت هاي هواپيماسازي از جمله بويينگ ، دست به کار طراحي شدند . بنا بود که بمب افکن جديد بسيار بزرگتر از بمب افکن هاي موجود و مجهز به موجود و مجهز به موتورهاي تور بوير اپ( جت ملخ دار ) باشد . اولين طرح بويينگ به نام مدل 462 . نمونه بزرگ شده بي ـ 29 شش موتور بوده . با تکامل اين طرح . مدل 35 ـ 464 به دست آمد که چهار موتور تور بوپراپ داشت . در آن زمان با موفقيت پرواز طرح اوليه بويينگ که بي ـ 47 نام گرفت . گروه طراح بويينگ علاقه بيشتري به پيشرانه هاي جت پيدا کرد و باعث ساخته شدن هواپيمايي با هشت موتور جت پرات اندويتني که به صورت جفتي استفاده مي شوند ، شد. پرات اند ويتني يکي از توليد کنندگان موتور جت است . نيروي هوايي اين هواپيماي عظيم الجثه را بي ـ 52 ناميد با موافقت نيروي هوايي دو فروند پيش نمونه بي ـ 52 وايکس بي ـ 52 ساخته شدند . به دليل ضرورت هاي دوران جنگ سرد و به ويژه پيشرفت روس ها در ساخت بمب افکن هاي استراتژيک همانند توپواف 95 ( خرس چاق ) تمامي طراحي ، ساخت و آزمايش بي ـ 52 در نهايت پنهان کاري انجام شد . ابعاد بسيار بزرگ بي ـ 52 باعث مي شد که فشار بسيار زيادي در زمان پرواز بر پيکر آن وارد شود که به تغيير شکل بسيار زياد سازه اي منجر شد . طراحي چنين سازه عظيم و الاستيکي اي ـ آن هم قبل از ورود جدي کامپيوتر به محاسبات مهندسي ـ کار تاريخي و خطيري در زمينه طراحي مهندسي تلقي ي شود . اگر چه فقط سه فروند بي 152 ي ساخته شده ؛ اما از مدل هاي بعدي تعداد نسبتاً زيادي توليد شد . از بين مدل هاي توليد شد ه بي ـ52 بي با بيشترين تعداد توليد ( 93 فروند ) با امکانات پيشرفته تر الکترونيکي و ظرفيت مخازن سوخت افزايش يافته بهترين مدل محسوب مي شود . با وجود استفاده گسترده از بي ـ 52 در جنگ ويتنام به دليل بسيار محرمانه بودن طرح ، نيروي هوايي اين هواپيما راهمواره با احتياط هاي فراواني به کار برده است . بي ـ 52 امروزه عملاً باز نشسته شده اما هنوز هم در بعضي از موارد اضطراري مورد استفاده قرار مي گيرد .

بارکش ناسا
 

بويينگ 747 ( بارکش بزرگ ) که با نام Dreamliftr(بلند کننده رويا) نيز شناخته مي شود ،نمونه اي از بويينگ 400 ـ 747 است که ويژه حمل قطعات مربوط به هواپيماهاي کمپاني بويينگ است . اين هواپيما در واقع مشابه ايرباس بلوگا براي بويينگ است . اين هواپيما437 ساعت آزمايش پروازي و 639 ساعت آزمايش زميني تا اولين پروازش انجام داد و گواهينامه پروازش انجام داد و گواهينامه پروازش را در دوم ژوئن 2007 از faa گرفت . اين غول پيکر ، اولين پروازش را در 9 سپتامبر 2006 در فرودگاه تايوان انجام داد . هواپيماي دوم هم در 16 فوريه اولين پروازش را انجام داد . اين دو هواپيما از سال 2007 وارد خدمت شدند تا قطعات 787 را حمل کنند . زمان مورد نياز براي دريافت بال هاي 787 که در ژاپن ساخته مي شود با اين هواپيما از 30 روز به هشت ساعت کاهش يافته است . وزن خالي اين هواپيما 180530 کيلوگرم و حداکثر وزن آن براي برخاستن 364235 کيلوگرم بوده و سرعت کروز آن 82% ماخ و بردش 7800 کيلومتر است . پيشرانه هاي دريم ليفتر چهار موتور توربوفن پرات اند ويتني pw 406 باتر است نيروي جلو برنده توليدي 282 کيلونيوتن است . يکي از مطالب جالب در مورد اين هواپيما عذر خواهي اسکات کارسون ـ رئيس بخش تجاري بويينگ ـ از طراح اين هواپيما جو ساتر ( پدر 747 ) به خاطر دست بردن در طرح وي و تبديل آن به يک هواپيماي غيره معمول است .

جاسوس خاموش
 

در پي اعلام نياز نيروي هوايي ايالات متحده به يک سيستم هوا برد دوربرد براي مراقبت ، شناسايي و رديابي هر گونه وسايل پرنده در هر شرايط جوي ، با قابليت اخذ و پردازش اطلاعات تحرکات دشمن و تعيين موقعيت نيروهاي خود يبويينگ مدلي را به عنوان هواپيماي 707 ـ320 ارائه کرد . پس از عقد قرارداد بين شرکت بويينگ و نيروي هوايي قرار شد پيش نمونه اي با سيستم را داراي وستينگهاوس ساخته شود تا مورد آزمايش قرار بگيرد . پيش نمونه در نهم فوريه 1972 پرواز کرد و پس از پنج ماه آزمايش هاي پروازي و گذراندن 290 ساعت عمليات هوايي مورد تاييد واقع شد . از مهم ترين مشخصات هواپيماي مذکور مي توان به بشقاب بزرگ رادار اشاره کرد که به کمک سسيستم هيدروليک با سرعت شش دور بر ثانيه در مواقع عملياتي به دور خود مي چرخد . از جمله تفاوت هاي اين مدل با 707 هاي معمولي ، قابليت سوختگيري هوايي و پايلون هاي پايه نصب موتور جديد موتور است .

نور تروپ گرومن
 

شرکت نور تروپ گرومن از ادغام دو شرکت نور تروپ به وجود آمد . با اينکه فعاليت هاي شرکت گرومن ( قبل از ادغام بانورتروپ )چشمگير نبود اما ساختن اف ـ14 براي نيروي هوايي ايران شهرت زيادي را براي آن به همراه داشت . در اوايل ژانويه 1994 شرکت نورتروپ شرکت گرومن را خريد و در 18 مي همان سال ،شرکت جديد نور تروپ گرومن تاسيس شد . از آن به بعد همه فعاليت هاي قبلي گرومن در قالب اين شرکت جديد اجرا شد . مجموع نيروي کار نور تروپ و گرومن در آوريل 1995 بيش از 41 هزار و 300 نفر بوده است .

هميشه در اوج
 

اف ـ14 جنگنده بال متغير پيشرفته اي است که به دليل سيستم هاي پيچيده اش به کامپيوتر برنده مشهور شد . اين هواپيماي بسيار گران قيمت قادر به پرواز درهمه گونه شرايط جوي با عملکرد بهينه است . در اواخر سال 1960 « وزارت دفاع ايالات متحده » براي کاهش ضعف هواپيماهايي مثل اف 4 و اف ـ11 در برابر هواپيماهاي ميگ ـ25 مناقصه vfx را براي ساخت يک جنگنده ناونشين جديد مطرح کرد در آن زمان شرکت نه چندان موفق گرومن با ناکامي هاي متعددي روبه رو شده بود که دليل آن متوقف شدن خط توليد هواپيماي تايگر از سوي نيروي دريايي ايالات متحده بود . اما اين بار طراح پيشنهادي گرومن ، از بين 6 هزار طرح ديگر برنده مناقصه vfxشد . برتري طرح گرومن به خاطر بال هاي متغيري بود که باعث مي شد زماني که هواپيما روي ناو قرار دارد فضاي کمتري را اشغال کند . حاصل کار گرومن که اف ـ 14 نام گرفته بود .در 21 سپتامبر 1970 نخستين پرواز آزمايشي خود را با موفقيت پشت سر گذاشت ولي متاسفانه در دومين پرواز خود دچار سانحه شد . از ويژگي هاي مهم تامکت سيستم پيشرفته کنترل سلاح آن است که از موشک هاي فونيکس ساخت شرکت هيوز استفاده مي کند . اين سيستم قادر به رديابي همزمان 24 هدف در فاصله 120ـ315 کيلومتر و همچنين شکار همزمان شش هدف انتخابي در ارتفاع ها و سرعت هاي مختلف با شش فروند موشک فونيکس است . موتورهاي اين هواپيماي هوشمن از دو موتور پرات اند ويتني نوع tf30J p J a 412 با حداکثر رانش hn 93 تشکيل مي شود .

بمب افکن مرموز
 

پس از جنجال سياسي سال 1960 در مورد سقوط يک فروند هواپيماي جاسوسي آمريکا يو ـ2 بر فراز خاک اتحاد جماهير شوروي سابق فدولتمردان ايالات متحده نسبت به بقيه طرح هاي مربوط به هواپيماي نفوذي بيمناک شدند و در سال بعد برنامه بمب افکن بلند بلند پرواز ايکس بي 70 را لغو کردند . با اين حال انديشه نفوذ به خاک دشمن باقي ماند تا آنکه به ساخت بمب افکن بال متغير بي 1 انجاميد . اما پيشرفت هاي منابع دفاعي هوايي و توسعه يافتن سيستم هاي بمب افکن هاي روسي از رشد تکنولوژي بي 1 سريع بود که عملا بي 1 را به هواپيمايي ضعيف تبديل کرده بود . بالاخره در دهه 1970 تکنولوژي مواد جاذب رادار به اندازه کافي پيشرفت کرد و سبب برگزاري مناقصه اي از سوي وزارت جنگ ايالات متحده براي ساخت يک بمب افکن پنهان با تکنولوژي پيشرفته شد . در اين مناقصه شرکت نور تروپ که هنوز با گرومن ادغام نشده بود . با طراحي به نام بي 2 برنده شد . پس از برنده شدن در مناقصه شرکت نورتروپ کارخانه متروکه خودروسازي فورد را در حوالي لس آنجلس خريد و در آن شروع به کار کرد که در نهايت باعث ساخته شدن بي 2 شد . ظاهر غير عادي بي ـ2 حاصل از سازگاري بين معيارهاي خفاکاري و عملکرد پروازي است . در تمام بدنه اين هواپيما مواد جاذب را دار وجود دارد که با ادغام شدن با بدنه مثلثي شکل هواپيما سبب به دام افتادن امواج و از بين رفتن ارژي هاي آنها مي شود . چهار موتور بي ـ 2 نيز به کمک مواد مرکب حرارتي ، درون بدنه تعبيه شده اند . همچنين براي جلوگيري از تشکيل دنباله درارتفاع در پشت اگزوز از مواد جديدي که با گازهاي خروجي مخلوط مي شوند استفاده مي شوند . در آغاز يک ماموريت تهاجمي ، سيستم الکترونيکي بي ـ 2 براي اجراي وظايف خفا کاري تنظيم و سيستم هاي غير لازم خاموش مي شود . چون هواپيما هنگام رها سازي بمب ها قابل رديابي است ، عملکرد سريع دريچه هاي پرتاب بمب بسياره اهميت دارد .

لاکهيد مارتين
 

نخستين هوانوردان موفق امريکايي عمدتا فعاليت هاي خود را درايالات شرقي پايه گذاري مي کردند . اما پس از جنگ جهاني دوم اين مراکز صنعتي تدريجا به کاليفرنيا منتقل شدند . يکي از اين شرکت ها سابقه دار هوانوردي ، شرکت لاکهيد است . در 1912 دو برادر به نام هاي آلن و ملکم لوگهر ـ فرزندان يک بانوي رمان نويس ـ مشغول ساخت يک هواپيماي آب نشين شدند که ساخت آن سبب تاسيس شرکتي به نام لوگهر شد . پس از تاسيس شرکت ، اين دو برادر با کمک جک نورث روپ هواپيمايي را به نام اف ـ1 ساختند که زياد مورد توجه واقع نشد . پس از آن شرکت رو به ضعف نهاد و ملکم و نورث روپ آن را ترک کردند . با اين حال آلن تسليم نشد و با تغيير نام فاميلش به لاکهيد ، شرکت جديدي را به نام لاکهيد مارتين تاسيس کرد لاکهيد مارتين ، هواپيماهاي فراواني با تکنولوژي پيشرفته مانند اف ـ17 بازنشسته و ... در زمينه نظامي ساخته که هر يک نشانگر درخشش اين شرکت در زمينه هوانوردي محسوب مي شوند .

جنگنده مخوف
 

استراتژي نظامي حضور نيروهاي زميني به شرط تامين برتري هوايي ، همواره مورد توجه و پيگيري آمريکايي ها بوده است با اين حال ظهور هواپيماهاي روسي ميگ 29 و سوخو 27 در ادعاي بي رقيب بودند جنگنده هاي آمريکايي اف ـ 15 و اف ـ 16 ترديدهايي به وجود آورد . بنابراين « وزارت دفاع ايالات متحده » برنام جنگنده اي با تکنولوژي پيشرفته atf را مطرح کرد که يکي از اهداف مه اش استفاده از تکنولوژي ، پنهان کاري بود و دو رقيب اصلي اين برنامه لاکهيد مارتين و شرکت نور تروپ گرومن ، بودند که چهار طرح مختلف را عرضه کردند با تامين بودجه ، طراح اف ـ22 از لاکهيد مارتين و طراح اف ـ23 از نوتروپ گرومن به مرحله ساخت رسيدند و اف ـ 22 از لاکهيد مارتين و طرح اف ـ 23 از نورتروپ گرومن به مرحله ساخت رسيدند و اف ـ22 دو روز پس از رقيبش در 29 اوت 1990 اولين پروازش را انجام داد و برنده رقابت شد اف 22 مانند اف ـ 15 قادر به حمل هشت فروند موشک هو ا به هواست برابر بيش از جنگنده هاي سلفش است . تقليل نفرات مورد نياز براي نگهداري اف 22 به نصف تعداد مورد نياز براي اف ـ 15 سرعت ورود آن را به عمليات افزايش مي دهد در سراسر بدنه اين هواپيما همه فلزات دروني و بيروني بامواد جاذب امواج را در ram و رنگ هاي جاذب امواج را دار قشح پوشانده شده است . در کابين اف ـ 22 هيچ گونه نشانگر عقربه اي يا صفحه ي مدرجي وجود ندارد و همه اطلاعات روي نمايشگرهاي تلويزيوني پردازش و سپس نشان داده مي شوند به کمک رانش چرخان هاي دو بعدي در اگزوز موتورها ، قدرت مانور اف ـ 22 براي اجراي مانور غلتش يا پيچش بهبود محسوسي دارد بنا به گزارش ها « ايالات متحده » قصد خريدن 442 فروند اف 22 را دارد . در اين طرح علاوه بر لاکهيد که عهده دارد کل طراحي و مونتاژ نهايي است بويينگ مسوول مونتاژ قسمت بين بدنه و بال و تعبيه موتورها ،مجري بخش عمده سيستم الکترونيکي سيستم هاي ناوبري هواپيما شرکت جنرال دايناميکس است . يک از موارد جالب توجه در رابطه با اين پرنده اين است که به دليل تاخير در برنامه جنگنده هاي نسل پنجم روسيه و چين ، آمريکا نيز از فروش اين پرنده به کشورهاي ديگر ممانعت مي کند تا فناآوري هاي به کار رفته در اين جنگنده توسط روس ها و چيني ها مورد استفاده قرار نگيرد . قيمت باور نکردني هر فروند از اين هوپيما 144 ميليون دلار است .

بابوي بارکش پنتاگون
 

ايالات متحده زماني وارد جنگ با کره شد که همه هواپيماهاي ترابري نظامي اش مثل سي ـ 46 و سي ـ 47 موتورهاي پيستوني داشتند که طرح هايشان متعلق به جنگ جهاني دوم بود . به همين علت نيروي هوايي ايالات متحده آمريکا در سال 1951 مناقصه اي با عنوان ساخت هواپيمايي با قدرت حمل 171145 کيلوگرم توانايي پرواز از روي باندهاي صحرايي و امکان پرواز با سرعت زياد در ارتفاع پايين را برگزار کرد که طرح شرکت لاکهيد مارتين به نام پروژه 206 و نام نظامي سي ـ 130برنده اين مناقصه شد . به خاطر بزرگ پيکر بودن اين هواپيما ، به هر کولس مشهور شد که در سال 1954 اولين پرواز خود را انجام داد . طرح اين هواپيما با بقيه هواپيماهاي لاکهيد مارتين تفاوت هاي اساسي دارد . از جمله بهره برداري از عرشه پروازي با ديد همه جانبه و وسيع خلبان سکان عمودي قدرتمند براي تقويت کنترل هواپيما و استفاده زياد از آلياژ آلومنيوم و تا حدي تيتانيوم . همچينين اين هواپيما علاوه بر داشتن قابليت پرواز از باندهاي کوتاه ، قابليت پرواز از باندهاي پهن ، شني و خاکي را نيز دارد . يکي از رکوردهاي بزرگي که اين هواپيما به ثبت رسانده نشست و برخاست در ناو هواپيما بر است . قابل ذکر است مدلي که ايران در اختيار دارد سري اي و اچ سي ـ 130 است .

سايه سياه
 

مراحل طراحي هواپيماي اس ار ـ 71 توسط شرکت لاکهيد مارتين در کمال پنهانکاري و تدابير شديد امنيتي انجام شد و اولين فروند آن در 26 آوريل 1962 به طور مخفيانه براي اولين بار پرواز کرد . اين هواپيما که دراختيار سازمان سيا قرار گرفته بود به تجهيزات پيشرفته جاسوسي مثل دستگاه هاي عکس برداري و استراق سمع مجهز شد . بال هاي مثلثي اين هوابرد ( بال هايي مانند بال هاي اف ـ 14 که به سمت عقب کشيده هستند ) پسگرايي شديدي دارد که اين موضوع به همراه جلو آمدگي بدنه و کابين ، نسبت به بال ها از تداخل امواج ضربه اي با سطوح بر آز ( نيروي « برا » که موجب بالا رفتن هواپيما مي شود ) در سرعت هاي زياد جلوگيري مي کند . از جمله بزرگ ترين مشکلات اين جاسوس تندرونشست سوخت در پرواز است که با استفاده از سوخت ويژه جي پي ـ 7 که قابليت تبخير کمي دارد . اين مشکل تقريبا رفع شده است .

مک دانل داگلاس
 

دونالد داگلاس ـ فرزند کارمند بانکي در بروکلين ـ در سال 1915 با درجه کارشناسي از دانشگاه ام آي تي فارغ التحصيل شد او دست به فعاليت هاي مختلفي در زمينه طراحي هواپيما زد تا آنکه در سال 1921 با تاسيس يک شرکت خصوصي به نام خودش به طور جدي وارد صحنه صنعتي شد . او در يک استوديوي بزرگ و متروک فيلمسازي کارخانه اي تاسيس کرد و به ساخت اولين هواپيماي رسمي خود به سفارش نيروي درياي مشغول شد . در آن زمان درآمدهاي شرکت از طريق قراردادهاي نظامي تامين مي شد . تا آنکه در سال 1933 داگلاس با ساخت هواپيماي دي سي 1 و در سال هاي بعد با ساخت هواپيماي دي سي ـ 2 و دي سي ـ 3 ( داکوتا ) به شهرت جهاني دست يافت . از مهم ترين رويداد هاي شرکت ، شکست خوردن در مناقصه ساخت چي اس اف در اکتبر 1996 بود که باعث واگذار شدن تمام سهام اين شرکت به مبلغ 13/3 ميليارد دلار به شرکت بويينگ شد .

يادگار جنگ سرد
 

در اوايل دهه 1950 بنابر نياز نيروي دريايي ايالات متحده براي در اختيار داشتن يک هواپيماي ناونشين فرا صوتي بين شرکت هاي بزرگ هواپيما سازي رقابت در گرفت . شرکت مک دانل هم که هنوز با داگلاس ادغام نشده بود با پيشينه اي که از ساخت هواپيماي دريايي داشت فعاليت خود را آغاز کرد . زيرا اولين جت ناونشين توسط مک دانل به نام اچ ـ 1 ساخته شده بود . با اينکه در سال 1953 شرکت جنس ووت با طرحي به نام اف . 8 برنده شده بود ولي مک دانل همچنان موضوع را دنبال کرد تا اينکه نهايتاً در 27 مي 1954 پيش نمونه طرح نهايي به نام ، اف 4 پرواز آزمايش اش را با موفقيت انجام داد . شکل ظاهري اف ـ 4 که بعد ها به فانتو 2 ملقب شد ويژگي هاي خاص داشت ؛ ناحيه بيروني بال ها به سمت بالا شکسته شده و سکان هاي افقي(elevators) فرو افتاده است که سبب افزايش پايداري هواپيما هنگام پرواز مي شود . همچنين محل شکستگي بال داراي لولاست که امکان خم کردن بال ها را روي عرضه ناو فراهم مي کند به دليل محدوديت فضاي آشيانه ناوهاي هواپيما بر ،ارتفاع سکان عمودي
(verical)فانتوم اجبار کوتاهتر از آن حد بود که بتواند پايداري هواپيما را کاملا تامين کند به همين دليل افتادگي سکان افقي(elevators) تا حدي كمبود سطح را جبران كند . همچنين فانتوم توانسته ات ركورد جهاني اطلاعات پرواز مطلق (fligh elevation cabs)را در 98557پا كسب كند. از ديگر رکوردهاي اين هواپيما مي توان به رکورد پرواز با سرعتي معادل 2/6 ماخ اشاره
کرد .

بارکش قديمي
 

با شديدتر شدن جنگ سرد بين بلوک شرق و غرب در اواخر دهه 1970 مقامات نظامي ايالات متحده براي تقويت پايگاه هاي آمريکايي و پيمان ناتو در برابر اقدامات احتمالي ورشو به تکاپو افتاد . در آن زمان با وجود اصلاحات فراوان روي هواپيماهاي قبلي ، باز هم ارزيابي کارشناسان نظامي از سرعت عمل ناتونگران کننده بود . اين دليل وزارت دفاع ايالات متحده را بر آن داشت تا مناقصه اي براي ساخت هواپيماي ترابري فوق سنگين استراتژيک با قابليت تاکتيکي بالا و امکان فرود در فرودگاه هاي نامناسب را برگزار کند که برنده آن شرکت مک دائل داگلاس با طرحي به نام سي ـ 17 بود . سي ـ 17 به چهار موتور توبوفن پرات اندويتني مجهز است . اين هواپيما علاوه بر قابليت سوختگيري هوايي ، بر دپروازي زيادي دارد . طراحي منحصر به فرد داخلي بدنه اين توانايي را به هواپيما داده است تا بتواند انواع وسايل را حمل کند ؛ مانند شش دستگاه کاميون 900 کيلوگرمي ، سه هلي کوپتر آپاچي يا پنج دستگاه زره پوش سبک
5-9-LAV

در برابر غرب
 

در ژوئن 1967 روس ها طي يک نمايش هوايي در حوالي مسکو ، دو هواپيماي جديد را نمايش دادند که يکي بال متغير و ديگري شکاري چابکي با دوسکان عمودي بود . بعدها معلوم شد که اولي خميگ 23 و دومي ميگ 25 بوده . ظهور اين دو هواپيما براي غربي ها بسيار نگران کننده بود و همين عامل باعث به وجود آمدن رقابتي از سوي نيروي هوايي ايالات متحده در بين شرکت هاي هواپيماسازي بود که مک دائل داگلاس با طرح پيشنهادي اف ـ 15 ( عقاب ساکت ) برنده اين رقابت شد . از ويژگي هاي بارز اف ـ15 بال پهن اما بسيار ساده آن است که بار نسبتا کمي به آن وارد مي شود . همچنين نسبت رانش ( به ) وزن اف ـ 15در شرايط رزمي به خوبي از عدد واحد فراتر مي رود . با اين ويژگي ها ، سايلنت ايگل مانورپذيري زيادي داشت که تا امروز هم پا برجا بوده است . اين عقاب چابک قادر به حمل تسليحات هوا به هواي نزديک برد و ميان برد ، شامل چهار فروند موشک سايد ويندر يا چهار فروند اسپارو است . امروزه ناسا در پروژه هاي خود از اين هواپيما استفاده مي کند .
منبع:دانستنيها ش 21